Expedition 33 needs not any introduction like its relentless protagonists. As the word-of-mouth did its job, Clair Obscur did hit 129k concurrent players as I was typing this. It's now (to my knowledge) #3 JRPG on Steam.

Expedition 33 are the ones who continue when one falls. To speak of Expedition 33 is to speak of persistence and human tenacity, the unyielding march forward. Congratulations to Sandfall on becoming the newest darling of a studio, progressing the industry and giving people a sense of hope. From its first reveal, its Belle Époque-infused world delighted me and I had a gut feeling that its narrative would shape up to be something unique and special, I was desperately trying to find an early copy. Little did I know how it would completely consume me and check all the boxes. An instant classic...

Though, I must admit I am not as surprised it came from an AA budget project compared to AAA behemoths. Alan Wake II was a declaration already, a $50 million incantation made by around 130 folk with a 4 years of dev time? Immediately became a beacon in survival horror’s renaissance. It dared to step up and differ, and for that, it forever earned my respect. And the JRPG landscape, though still fertile with remasters and remakes, had grown complacent. Yet here, a studio who 'dares to try' emerges. It's no less audacious than AW2. It's not only a statement it's a whole ♥♥♥♥♥♥♥ testament. A scripture. Of what can be achieved with humble beginnings. For that alone, it deserves all the reverence.

Speaking of humble beginnings, let's revisit KCD that had one. Also recall Split Fiction that still offers twin copies for only $50. Two GOTY frontrunners of 2025. Now, Clair Obscur makes a devestating debut. Perhaps this is just how should you be treating a new IP after all. The AA revival itself truly feels like a vindication. And Clair Obscur, priced at a generous $50 (further chastened by launch discounts), has already slipped the bonds of expectation. Physical copies vanish around the world including JP and the USA, the collectors edition is already a relic in auction houses, in span of a week!

Statistics are mere footnotes. What is Clair Obscur, truly?

It is the razor’s edge between life and death. It is grief and obsession ossified into ritual, trying to cling to ghosts, to illusions, to the fragile beauty of fantasy. Loss calcified into addiction. Its narrative is a blade-sharp, deliberate, cutting deep within the very first hour. Never lets you lose your interest. From top to bottom, start to finish the narration is incredible. So is the worldbuilding, the twists, characterization and the backstories. The little shared moments at the camp through relationship levels and are damn well done. It manages to tell a classic tale with such a fresh way. That's such a strength that gives whole another life to a work. It wields the macabre with such a precision, yet leavens its sorrow with humor, with fleeting beauty. Even its comedy-relief characters are more fleshed than the hollow protagonists of today's releases.

Its genius is not confined to storytelling. Its filmmaking stands shoulder-to-shoulder with TLOU Part II and AW2. Each frame, each colour, each set piece is a monument to intentionality. I have not been so grabbed since FF7/X injected their spells into my youth. The score, too, is a revelation: original compositions that each and every one of them do matter, each of the 33 collectible records (that you can play at your camp just like Lies of P) a vial of distilled emotion. Metaphor was robbed of its Best Soundtrack crown at the TGA, but here, you MUST NOT go wrong.

The voice cast is stellar. It was already making noises with Charlie Cox’s Gustave, Andy Serkis’s Renoir (great great stuff), Ben Starr’s Verso, Jennifer English’s Maelle but everyone else does equally matter. Even the optional expedition journals, voiced like tragic epistles, add layers to the world.

As someone who crowned Metaphor last year’s GOTY, I now must bow to Clair Obscur. Where Metaphor honored JRPG traditions, this feels like the genre’s platonic ideal. It surely borrows popular systems and mechanics though smartly: checkpoint expedition flags, respawning enemies, a parry/dodge system that demands mastery. The turn-based core remains familiar. Buff-stacking, weakness exploitation but the parry mechanic adds a thrilling edge even though it's a bit too rewarding to a point that it would make everything secondary. It's still tough to master parry to a such perfection so I can give that a pass. Regardless, I'd believe the parry (perfect dodges if you can't afford parries) is the bone of the game.

Balancing can clearly be tough but I can’t ignore that it perhaps might be Clair Obscur’s weakest aspect. Act 3 stumbles slightly. Overleveling trivializes the finale, draining its weight. So if you plan to see everything before the ending: please don’t.

I love breaking games, pushing the limits. Exploiting, trivializing, abusing systems. I despise scaling (none here). My issue isn’t with Clair Obscur’s philosophy, categorically I am not opposed to it, but with its structure: the endgame plays like post-game content. You should save it for after the credits (something I didn’t realize at the time). Though it also makes sense (in-game explanation) why your state is reversed back to the final boss after beating the game.

Aside from Simon, I steamrolled the late-game. Quite unintentionally. His fight is the exception. A brutal skill check demanding perfection. On paper, he’s the pinnacle of design: a test of survival and optimized damage output. In practice? I couldn’t beat him fairly and resorted to cheese. The rest of the bosses? Often so easy you’re forced to hold back to baby them. I don't know what's the regular player experience here but something feels off.

I know these are all player choice but the Pictos (equippable perks that grant game-breaking power) are both a blessing and a curse. Double turns, resurrections, damage-cap removal. They enable absurd builds but obliterate balance. My goal in any first playthrough is simple: crush foes as efficiently as possible. If you prefer restraint, you can self-limit, but would most players?

And no, this isn’t just about Maelle’s 100m one-shots. Verso demands precision, while Maelle (especially /w Lune) melts bosses risk-free via stacked multipliers. The damage cap til Act 3 also feels off, why use ‘extreme dmg’ moves when multi-hit spam outperforms them? It’s a system at odds with itself.

The overworld has too minor frustrations. No minimap, compass or markers. Occasional janky traversal (you can get stuck but easily reload a previous save, no biggies there) until Esquie (a truly godlike entity and the most influential philosopher alive) grants flight. Landmarks eventually orient you as you familiarize them, but early on, the map becomes a crutch, opened and closed in a cycle. The UI is clean but unremarkable. Movement can feel janky, though it adds annoying fun to parkour challenges like Gestral's 'Only Up' minigame. Animations, however, are consistently excellent.

It's mostly optimized well with occasional drops. Don't let that fact disrupt you from realizing it does work well in spite of UE5. It's a budget game so I do understand using built-in options like Lumen but it's messy. And here we are still tweaking '.ini'.

Clair Obscur is that rare complete package, a true all-rounder. Great pacing, never a dull moment. Its few flaws pale against its triumphs, making forgiveness effortless. In an era of compromised releases, it doesn't just deserve leniency it makes the case for why we should still believe in ambitious games. Few recent releases demand such generosity; fewer still so thoroughly earn it. And, I like to honour those who dares.

Tomorrow comes.
★★★★★

Please take a moment to check out my curator for more in-depth reviews

SPOILER İÇERİR.

Bir süredir Türkçe bir şeyler karalamıyordum. Zaten şu saatten sonra TLOU2'yi incelemenin lüzumu yok. Herkes aşağı yukarı fikirlerini oluşturmuş ve onlara saplanmış durumda. Ancak TR Twitter'ının stanlerinin kurduğu dörtler ittifakının (GOW-RDR2-Witcher 3-TLOU) bir üyesinin devamı olması, sevilsin ya da sevilmesin, TLOU2'yi devamlı gündeme getiriyor. Hem PC portu hem de HBO dizisinin yeni sezonuyla birlikte TLOU2'yi tekrar ziyaret etmek için uygun bir vakit olduğunu düşünüyorum.

Öncelikle, TLOU'nun anlattığı şeyle değil, nasıl anlattığıyla problemim var. Öyle ki her ne kadar birazdan bahsedeceğim şeyler "TLOU hakkında fark etmediğiniz 40 detay!!!" gibi gözükse de, bağlamına göre değerlendirdiğinizde bu nüanslar TLOU'nun hikaye anlatıcılığının oynanış ve karakter etkileşimi bazında aslında hiç de fena olmadığını gösteriyor. Ve hayır, bu bilgiler RDR2'deki gibi sadece atların soğukta taşaklarının büzüşebildiğini nitelendiren detaylar değil. TLOU2 hala baştan sona ludonaratif uyumsuzluk dolu, orayı geçtik. O kadar derinleşecek olsak bu sefer Uncharted 4 tüm blockbuster aksiyonunu ve karizmatik ana karakterini kaybediyor olurdu.

Eğer TLOU2'nin film yapımının iyi olmadığı söyleniyorsa, muhtemelen sizi sikiyorlar. Evet, karakterizasyon ve tempodan ciddi sıkıntı yaşıyor ve bunlar da sürecin bir parçası. Hepi topu 5 yıllık bir oyun olmasına rağmen, Ellie ve Abby'e doğrudan bağlanan birkaç karakter hariç (Dina-Lev-Owen, zorlarsak Jesse) kimseyi hatırlamıyordum bile. Bu ilk oyunda bir problem olmaktan çıkıyor zira ilk oyun klasik 4 mevsim hikayesi olduğu için ikilimizin yolculukları esnasında karşılaştıkları enstantaneleri anlatıyor. TLOU2 ise kendini belirli bir kadro etrafında biçimlendiren ve onlara bel bağlayan bir yapım. Druckmann da bir şeyi yazamadığı için maalesef 'narrative' götü başı dağıtıyor. Siz de günün sonunda bir avuç önemseyemediğiniz karakterler ile baş başa bırakılıyorsunuz. Oyunun ''dual'' perspektifi ise maalesef sürekli artmakta olan gerilimi zedeliyor. Zira Ellie ile devamında başınıza ne geleceğini bilmediğiniz bir serüvene atılırken ve bir cliffhanger ile biterken Abby ile aynı yerlerden geçiyor ve o noktaya ulaşmak için 10 küsür saat harcıyorsunuz. Ancak bunun karşılığında sürekli karakter geçişi yapılsa muhtemelen oynanış babında daha da yorucu ve karmaşık olacaktı, karakterler arası istediğin zaman geçiş yapsan bu da TLOU2'nin anlatımıyla uyuşmayacaktı. Tam bir sakal-bıyık durumu.

Ha narrative ve onun üzerinden karakterler ne kadar sekteye uğrarsa uğrasın (FF7, Metaphor ve Expedition33 gibi ekip odaklı oyunlar TLOU'yu felaket utandırır) 'play script' yine hiç fena değil. TLOU2 sahne sahne ele alınsa ortada en azından tiyatrik, kulağa ve göze hitap eden bir görsel ortaya çıkıyor. Aynı zamanda oyun formatında olmanın verdiği avantajları da başarıyla kullanıyor.

Bunlardan en barizi bir objektifi yerine getirirken gerçekleşen karakterler arası küçük atışmalar ve sohbetler. Bu 'chit-chat' tarzı ayaküstü konuşmalar eğer doğrudan senaryoya hizmet etmiyorsa genelde TV gibi pasif tüketici olup eliniz sikinizde beklediğiniz medyalarda sıkıcı olabiliyor. Ancak oyunda zaten belirli bir hedefle ilgilenirken arkaplanda kulağınıza bir şeyler çalması genelde karakterizasyon için iyi bir fırsat oluyor (ilk oyunda Ellie'nin şaka kitabından yaptığı esprileri düşünün).

Birçok ayna sahne mevcut. Bu tarz sahnelerin daha önceden aşina olduğunuz benzer sahneleri yansıtması bir bakıma bilinçaltınızda bağdaştırma yapmanızı sağlarken aynı zamanda o zamanki duygu ve düşüncelerinizi provoke ederek yeni sahneye aktarmak için akıllıca bir yöntem. Bunlardan bariz ikisi: İlk oyunda Ellie, David tarafından avlanırken çaresiz ve güçsüz hissederken bunu Abby gibi Ellie'ye karşı hem stratejik (askeri eğitimini hesaba katarsak) hem de fiziksel üstünlüğü olan bir karakter üzerinden kurgulamak kolay olmamasına rağmen yine de bir şekilde başarıyor. Bunun çoğunluğu Abby'nin o an silahsız ve dolayısıyla kısmen savunmasız olmasıyla beraber, bir zamanlar av olan Ellie'nin avcı rolüne bürünmesi ve Abby'i sürekli tehdit etmesiyle sağlanıyor. Bir diğeri ise zamanında Ellie&Riley üzerinden kurulan ilişki dinamiğinin (iki genç görevlerini aksatır, olmaması gereken bir yerdedir, sonrasında büyük bir trajedi yaşanır) yine Dina üzerinden kurulmaya çalışılması.

Dina demişken, ilk oynanışta fark etmesi zor olsa da Seattle 1. günde bazı sahnelerde karnını ovuşturuyor (o noktada Dina'nın hamile olduğunu bilmiyoruz). Bu Dina'nın iç dünyasını dışa vurduğu kadar Ellie'nin dikkat ayırmadığını da gösteriyor. Aynı zamanda yolculuk esnasında beslediği eski kedilerden bahsederken Ellie ile beraber küçük bir yaratık yetiştirmek istediğinden bahsediyor. Orada neyi kastettiği bizim açımızdan belli olsa da Ellie anlamadığı için Bill tarzı 'loner' bir cevap veriyor. Tabii Ellie'nin daha önceki repliklerine bakarsak Bill kadar üzerinde Tess'in de nüfuzu var. Tanıştığı karakterlerin Ellie üzerinde kalıcı bir etki bırakması fazla kredi verilmeyen bir değer.

Joel flashbackleri yine buna benzer bir dinamiğe sahip. Hemen göze çarpmayan, incelikli bir detay var: Ellie bağışık olmasına rağmen Joel (Ellie'yi bir yeri açtırmak için önden yolladığı durumlar hariç) HER ZAMAN önden gidiyor. Ellie ise Dina ve Jesse ile beraberken daha eşit bir dinamik sergiliyor ve genelde önden gitmek için inisiyatif alıyor. Joel-Ellie dinamiği oynanış üzerinden doğrudan Lev-Abby ile paralellik gösteriyor ki oyunu bir kere bitiren herkes finalin nasıl şekillendiğinden ötürü bunun farkındadır.

Çatışmalarda Mel'in arkada kalması (hamile) ve köpeğinin son çare olarak onun yanını terk etmemesi, Abby'nin yükseklik korkusundan ötürü vertigosunun tetiklenmesi ve uzaklık algısının bozulması, nefes nefese kalması, postür değişimi veyahut Ellie'nin WLF askerlerinden kaçarken nefes alış verişinin düzensizleşmesinin Abby ile karşılaşacağını bildiği sahnede tekrar edilmesi. Oynanış sekanslarına yansıtılan tatlı, önemli detaylar.

Ölümlerin çok ani ve soğuk yaşanması gibi bir durum var ki normalde güçlü bir taraf olabilecekken maalesef karakterlerin zayıf yazılmasından ötürü vuruculuğunu kaybediyor. Yine her ne kadar insanlar Joel'un "uncerenomious" öldüğünü düşünse de tüm aniliği ve şiddetine rağmen Joel öldüğünde ona odaklanan bir kamera ve arkada çalan bir parça vardı. Jesse ve Manny'de ise zerresi yok. Bir anda suratlarına patlatıyorlar. Manny'nin ölümü muhtemelen daha da iyi zira Abby ile bir kapıyı açmaya çalışırkenki sahne geçişinde öldürüyorlar ve geçiş oldukça pürüzsüz. Buna rağmen Manny benim için "pendejo diyen herif" olmaktan öteye gidemediği için (ki o zaman da mizahi değerini çıkardığımızda zaten karakterden geriye hiçbir şey kalmıyor) pek bir önem taşımıyor.

TLOU'nun anlattığı şeyi sevdiğimden bahsetmiştim. Özünde bir "bırakma" hikayesi. Bağışlamayı öğrenmekle ilgili. Altını çiziyorum "öğrenmekle" ilgili. Druckmann nedense konu nefret ve şiddet döngüsüne geldiğinde bunun daha evrensel olduğunu düşünüyor. Ve HBO dizisini izledikten sonra bu adamın gerçekten buna inandığına ikna oldum (tabii oraya gelene kadar İsrail-Filistin çatışmasındaki yorumlarının sertliği de bir ipucu olabilir. Yanlılık demiyorum, o ayrı hatta anlaşılabilir). Bu tarz bir hikayeyi böylesine zor bir soru sorarken anlatmak, bunun köküne inmek ve nasıl öğrenildiğini irdelemek demektir. Bunu yapmazsan pekala şiddet pornosu olursun.

Dizi? Ömür törpüsü amk. Konseyde, Ellie'nin gittiği yolun yol olmadığını nitelemek için ona arkan çıkan hararetli ''don't tread on me'' konuşmasıyla ona arka çıkan yobaz sandviçcisi mi dersin, Joel'in doğuştan şiddete meyilli olduğunu düşünen psikoterapist mi dersin yoksa Dina'nın sürekli makyajlı gezmesi mi? Mazin ve Druckmann ortaklaşa sikiyor bu sefer.

Yakında 1&2 için komple bir sürüm çıkacağı gerçeğini de bir kenara bırakırsak, asla ama asla devamını istemiyorum. TLOU'yu öyle bir sağdılar ki ömürlük soğudum. Zaten kimse ne yapacağını biliyormuş gibi durmuyor.

Roguelike modu fena değilmiş bu arada...